Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Çin'in "Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu" projesine katılarak, projenin Güney Kutbu'nda bir üs inşa etme amacını destekliyor. Çin'in lunar programı ve NASA tarafından finanse edilen "Artemis" programı arasındaki Ay'a dönüş yarışı hız kazanıyor.
BAE ve Çin Arasındaki İşbirliği: Ay Araştırma İstasyonu Projesi
Çin'in Derin Uzay Araştırma Laboratuvarı (DSEL) ile BAE'nin Ulusal Üniversitesi, Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu (ILRS) projesinde ortaklık yaparak iş birliklerini artırdı. Projenin hedefi, 2030'ların ortasına kadar Ay'ın Güney Kutbu bölgesinde sürekli olarak yaşanabilir bir üs inşa etmektir. İş birliği anlaşması, geçtiğimiz hafta BAE'deki Arap Astronomi ve Uzay Bilimleri Birliği Konferansı sırasında imzalandı.
İki Ülkenin Ortak Çabası: Ay'daki Bilimsel Keşifler
Her iki taraf da "Ay teorileri ve diğer uzay konuları" alanında iş birliği yapacaklarını ve veri alışverişinde bulunacaklarını planlıyor. Çin, diğer Arap ülkelerini de projeye katılmaya davet ediyor. Bu yeni ortaklıkla birlikte, Çin'in liderliğindeki ILRS'nin toplam katılımcı sayısı on birin üzerine çıktı. Temmuz ayından bu yana, Rusya'nın yanı sıra Venezuela, Güney Afrika, Azerbaycan, Pakistan ve Belarus'un ulusal uzay ajansları ILRS'ye katıldı. NASA'nın "Artemis Accords" projesi kapsamında 32 ülke bir araya getirilmiş durumda.
ILRS Projesi ve Çeşitli Katılımcılar
ILRS ayrıca Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü, Tayland Ulusal Astronomik Araştırmalar Enstitüsü, ABD'deki Uluslararası Ay Gözlemevi Derneği ve İsviçre'deki nanoSPACE adlı bir start-up gibi devlet dışı kuruluşları da çekti. Çin'in Ay'ı keşfetme programının baş tasarımcısı ve DSEL Genel Müdürü Wu Weiren'e göre, ILRS ortakları arasına Birleşik Arap Emirlikleri, Arjantin ve Brezilya gibi ülkeler de katıldı ve Nisan ayına kadar Çin ile iş birliği anlaşması veya niyet anlaşması imzalayan ülkeler arasında yer aldılar.
Ay Yarışında Çin'in Stratejisi
Birden fazla ülke ile görüşmeler yapan Çin, potansiyel projeye katılım için "ILRS'nin herhangi bir aşamasında ve herhangi bir düzeyde katılabilecek tüm ajansları, sivil uzay ajanslarını ve bireyleri" davet ediyor. Wu Weiren'in belirttiği gibi, "Amerika Birleşik Devletleri, devlet düzeyinde büyük bir başarı elde etti, ancak bu faaliyetler demokratik bir temelde sivil uzay ajanslarından daha geniş bir luna topluluğuna genişletilebilir. Çin'in bu girişimine bağımsız kuruluşların veya hatta bireylerin Artemis Accords'a katılmasına izin verilseydi, bunu yapmayı tercih ederdik."
Ay Programlarındaki Açık Kapı Politikası
ABD ve Çin, programlarının tüm ülkeler için açık olduğunu belirtti. "Wolf Amendmanı", NASA'nın Çin ile ikili işbirliğine girmesini yasaklasa da çok taraflı iş birliğine izin veriyor. Geçtiğimiz ay, NASA iletişim departmanından Tiffany Travis, "NASA, kapıları açık bırakacak" şeklinde bir açıklama yaparak Çin'in Artemis Accords'a potansiyel katılımına açık olduklarını belirtti.
Secure World Foundation'dan Brian Weeden'e göre, Çin'in Artemis Accords'tan hariç tutulmadı. Weeden, "Bu politik olarak zor olabilir, ancak yasada, NASA'nın bunu yapamayacağını söyleyen hiçbir şey yok, ve düşünüyorum ki eğer Çin bunu yaparsa, NASA memnuniyetle karşılar" dedi.
