Yeni bir işlemci satın alacak kullanıcılar için teknik özellikler kadar kutu içeriği de büyük önem taşır. Çünkü işlemciye ek olarak kutudan çıkan soğutucu ya da termal macun, sistemin kurulumu ve ilk çalıştırma performansı açısından doğrudan etkilidir. Özellikle ilk kez sistem kuran ya da hazır sistem toplamayan kullanıcılar, işlemciyle birlikte gelen bileşenlere büyük ihtiyaç duyar. Tüm işlemciler kutusundan soğutucu ya da termal macunla birlikte gelmez. Bu nedenle ürün tercihinden önce detaylı inceleme yapmak gerekir. Örneğin bazı AMD modelleri kutulu versiyonlarda soğutucu içerirken, Intel’in K serisi işlemcileri yalnızca işlemciyle sınırlı kalabilir. Ayrıca bazı perakende ürünlerde yalnızca OEM (kutusuz) satış yapılır. Bu gibi durumlarda termal macun veya fan ayrıca temin edilmelidir. İşlemci fiyatları araştırılırken bu detaylar mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Kutu içeriği, işlemci satın alındığında paketin içinde nelerin yer aldığını ifade eder. Perakende satışta iki temel paket tipi bulunur: kutulu (boxed) ve kutusuz (OEM). Boxed işlemciler, genellikle orijinal üretici kutusunda satılır ve soğutucu fan ile birlikte gelir. Ayrıca bu paketlerde termal macun da ya soğutucunun altına sürülmüş halde ya da ayrı tüp olarak bulunur. OEM işlemciler ise sistem üreticilerine yönelik satış modelidir ve çoğunlukla yalnızca işlemciden ibarettir. Bu işlemcilerde ne soğutucu ne de termal macun bulunur. OEM ürünler genellikle daha uygun fiyatlıdır ancak montaj sırasında kullanıcıyı ek maliyetlere yönlendirir. Kutu içeriği tercihi yapılırken işlemcinin hangi kullanım amacına hizmet edeceği de önemlidir. Eğer profesyonel soğutma sistemi kurulacaksa kutulu modeldeki fan boşa çıkabilir. Ancak standart kullanıcılar için kutulu versiyon hem güvenli hem de ekonomiktir. Ürün açıklamalarında “cooler included” veya “with stock fan” gibi ibareler dikkatle kontrol edilmelidir.
AMD İşlemcilerde Kutu İçeriği
AMD, özellikle Ryzen serisi işlemcilerinde kutulu modellerde stok soğutucu sunmasıyla bilinir. Ryzen 3, Ryzen 5 ve bazı Ryzen 7 modelleri, kutularında Wraith Stealth veya Wraith Spire gibi soğutucu fanlarla birlikte gelir. Bu soğutucuların altında fabrikasyon olarak termal macun yer alır ve kullanıcı ayrı bir macun uygulaması yapmadan doğrudan montaj gerçekleştirebilir. Ancak Ryzen 7 7700X, Ryzen 9 7900X gibi üst düzey modellerde kutudan yalnızca işlemci çıkar. Bu modellerin daha yüksek TDP değerine sahip olması nedeniyle stok soğutucular yeterli görülmez. Bu nedenle AMD, bu işlemciler için soğutucuyu kullanıcı tercihine bırakır. Ryzen APU’lar (grafik işlemcili modeller) ise genellikle fanlı gelir çünkü entegre grafik birimi nedeniyle daha yaygın kullanıma sahiptir. Kullanıcılar AMD işlemci alırken ürün açıklamasında “with Wraith cooler” ibaresini görüyorsa, soğutucu ve termal macun içerdiğinden emin olabilir. Aksi belirtilmediği sürece yalnızca işlemci satın alınmış olur.
Intel İşlemcilerde Kutu İçeriği
Intel tarafında ise kutu içeriği işlemcinin segmentine göre değişiklik gösterir. Özellikle giriş ve orta seviye işlemciler olan Core i3 ve Core i5 serileri, kutulu versiyonlarında stok soğutucu ile birlikte gelir. Bu stok fanların altına entegre şekilde termal macun uygulanmıştır. Yani ekstra bir işlem yapmadan montaj mümkündür. Ancak “K” harfi ile biten modeller, yani çarpan kilidi açık olan Intel işlemciler, kutudan yalnızca işlemci olarak çıkar. Örneğin Intel Core i7-12700K ya da Core i9-13900KF gibi modellerde ne soğutucu ne de termal macun bulunur. Bu modeller genellikle overclock potansiyeli taşıdığı için kullanıcıların özel soğutma sistemleri kullanacağı varsayılır. Dolayısıyla bu işlemcilerde stok fan sunulmaz. Intel’in bazı özel üretim fanlı kutuları (örneğin özel LED aydınlatmalı seriler) hariç, soğutma bileşeni genellikle yalnızca giriş modellerle birlikte verilir. Bu nedenle Intel işlemci alırken kutu içeriğine dikkat edilmelidir.
Termal Macun Ne İşe Yarar
Termal macun, işlemci ile soğutucu yüzeyi arasındaki mikroskobik boşlukları doldurarak ısı transferinin daha verimli gerçekleşmesini sağlar. İşlemciler çalıştıkça yüksek ısı üretir ve bu ısının soğutucu tarafından düzgün şekilde dağıtılması gerekir. Termal macun uygulanmadığında, metal yüzeyler arasında hava boşlukları kalır ve bu da ısının işlemcide birikmesine neden olur. Sonuç olarak cihaz aşırı ısınabilir ve performans düşüşü yaşanabilir. Kutulu işlemcilerde bulunan stok fanların alt kısmına üretici tarafından uygun miktarda termal macun uygulanmış olur. Bu nedenle kullanıcı ayrıca macun sürmeden doğrudan montaj yapabilir. Ancak zamanla, özellikle işlemci ve fan yeniden takıldığında ya da eski sistemlerde bu macun işlevini yitirebilir. Bu durumda yeni termal macun uygulanması gerekir. Kaliteli bir termal macun 3-5 derece arasında daha iyi soğutma sağlayabilir. Özellikle overclock yapılan sistemlerde termal iletkenliği yüksek, gümüş ya da sıvı metal bazlı macunlar tercih edilir.
Stok Soğutucular Yeterli Mi
İşlemciyle birlikte gelen stok soğutucular, genellikle ürünün fabrika standartları dahilinde çalışması için yeterlidir. Özellikle TDP (ısıl tasarım gücü) değeri düşük olan işlemcilerde, stok fanlar sessiz ve verimli bir performans sunar. Örneğin Ryzen 5 5600 ya da Intel Core i5-12400 gibi modellerde stok fanlar günlük kullanım, oyun ve çoklu görevler için yeterli soğutmayı sağlar. Ancak daha yüksek performans isteyen, sürekli yüksek yük altında çalışan ya da overclock yapmayı planlayan kullanıcılar için stok fanlar yeterli gelmeyebilir. Bu durumda kule tipi hava soğutucular ya da sıvı soğutma sistemleri önerilir. Ayrıca stok fanların ses seviyesi zamanla artabilir ve estetik açıdan sınırlı seçenek sunar. RGB aydınlatma ya da sessiz çalışmaya odaklanan kullanıcılar, genellikle kutudan çıkan fan yerine aftermarket bir soğutucu tercih eder. Özetle, stok fanlar güvenli ve işlevsel bir başlangıç sunar ancak ileri seviye kullanıcılar için alternatifler değerlendirilebilir.
Kutusuz İşlemci Alınır Mı
OEM ya da tray olarak adlandırılan kutusuz işlemciler, genellikle daha uygun fiyatla satıldığı için ilgi çeker. Ancak bu tür işlemciler yalnızca işlemci birimini içerir ve kutu, soğutucu ya da termal macun gibi ek bileşenler bulunmaz. Kutusuz işlemci tercih eden kullanıcıların, kaliteli bir soğutucu ve termal macunu ayrıca temin etmesi gerekir. Bu, toplam maliyeti artırabilir. Ayrıca OEM işlemciler genellikle sınırlı garanti ile satılırken, kutulu versiyonlar 3 yıla kadar üretici garantisine sahip olabilir. Kutusuz işlemciler daha çok sistem toplayıcıları ya da kurumsal bilgisayar üreticileri için tasarlanmıştır. Ev kullanıcıları için ise kutulu işlemciler daha güvenli ve pratik bir çözüm sunar. Eğer kutusuz işlemci tercih edilecekse, soğutucunun uyumluluğu, montaj bilgisi ve ek maliyet mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Garanti süresi ve teknik destek açısından da kutulu işlemciler her zaman daha avantajlıdır.
Stok Soğutucu ile Termal Macun Yeniden Kullanılır Mı?
Stok soğutucuların altındaki termal macun, yalnızca bir kez kullanılmak üzere tasarlanmıştır. İlk montaj sırasında etkili bir ısı iletimi sağlar. Ancak fan yerinden çıkarıldığında, bu macunun yüzeydeki yapışkanlığı azalır ve hava kabarcıkları oluşabilir. Bu da ısı iletiminin zayıflamasına neden olur. Dolayısıyla işlemciyi yeniden monte etmek gerekiyorsa, önceki termal macun temizlenmeli ve yeni bir termal macun uygulanmalıdır. Temizlik için izopropil alkol ve pamuklu çubuk ya da kağıt havlu kullanılabilir. Ardından yeni macun mercimek tanesi büyüklüğünde merkeze uygulanmalı ve soğutucu dikkatlice yerine yerleştirilmelidir. Yeniden montajlarda eski macunu kullanmak, işlemcinin aşırı ısınmasına, fanın gereksiz hızda çalışmasına ve sistem kararsızlığına yol açabilir. Bu nedenle her montajda taze termal macun kullanılması tavsiye edilir. Termal macunlar uygun fiyatlıdır ve sistemin genel sağlığı için büyük katkı sağlar.
İşlemci satın alırken sadece modeline değil, kutu içeriğine de dikkat etmek kullanıcıların hem performans hem de kurulum süreci açısından faydasına olacaktır. İster AMD ister Intel tercih edin, termal macun ve soğutucu ihtiyacınızı göz önünde bulundurarak seçim yapmak daha sorunsuz bir sistem kurulumu sağlar. Eğer siz de hangi işlemcinin kutusunda soğutucu ya da termal macun bulunduğunu merak ediyorsanız, detaylı ürün açıklamalarıyla birlikte incehesap.com üzerinden doğru ürünü kolaylıkla bulabilir, deneyimlerinizi yorum olarak paylaşabilirsiniz.
