Merhaba Değerli incehesap Blog okuyucuları, sizler için bu yazımızda Güç Kaynakları (PSU) üzerinde bulunan, 80+ ve Aktif PFC özellikleri ne işe yarıyor, neden kaliteli bir güç kaynağı tercih etmeliyiz, ucuz güç kaynaklarının bizlere ne gibi zararları olabilir v.b. Daha birçok soruya cevap vereceğiz.
Güç Kaynağı (Power Supply) Nedir?
Yazımıza güç kaynağının tanımı ile başlayalım, Güç Kaynağı diğer adıyla Power Supply; sistemimiz içerisindeki bütün bileşenlere elektriği hattan/şebekeden alarak işleyen ve daha sonra düzgün bir şekilde aktaran ana parçanın adıdır. Haliyle ucuz bir güç kaynağı tercih ettiğiniz zaman uzun vade de harcadığı elektrik miktarından ötürü daha fazla para kaybı yaşarsınız.
Ucuz Bir Güç Kaynağı Size Daha Fazla Maliyete Sebep Oluyor?
Bunun sebebi güç harcaması ve verimlilik gibi konuları açıklayarak açığa kavuşturalım. Güç kaynağınızın üzerinde bulunan 1000 watt değer, şebekeden o an için 1000 watt elektrik çekilecek demek değildir. O an bilgisayarınız ne kadarlık bir güç tüketiyor ise o kadarlık bir güç tüketilecek demektir. Örneğin; bir Ekran Kartı (GPU) ya da İşlemci (CPU) TDP değeri 96 iken, o an şebekeden çekilen değer 110 ya da 124 watt gibi daha üst bir değer olabiliyor bunun nedeni güç kaynağının verimsiz olması.
Peki Nedir Bu Güç Kaynaklarındaki Verimlilik?
Örneğin; 1000 watt’lık bir güç kaynağımız var ve bu güç kaynağı %80 verimliliğe sahip, sistemimiz %100 yükte iken bu güç kaynağı yaşadığı %20 kayıp yüzünden, şebekeden 1200 watt gibi bir güç çekecek. Bu da faturaya yansıyan daha fazla maliyet anlamına geliyor, uzun vadede para kaybı yaşadığınız nokta da tam olarak burası, haliyle verimsiz ve ucuz güç kaynakları uzun vade de size daha fazla para kaybına yol açmakta. Verimsiz güç kaynaklarında kutu üzerinde sizlere gösterilen değerlere hiçbir zaman ulaşılamazken 80 Plus sertifikalı güç kaynaklarında ise bu değere ne kadar az bir kayıp ile ulaştığınızı gözlemleyebilirsiniz. Verimlilik ve güç harcaması gibi konulara değindik, şimdi nedir bu 80 Plus sertifikası ve bizlere sağladığı yararlar nelerdir gelin onlara, birlikte göz atalım.
80 Plus Sertifikası ve Sınıfları Nelerdir?
Şimdi merak edenleriniz olabilir neden 90 ya da 100 Plus değilde 80 Plus, güç kaynakları üzerinde bulunan bu ibare ne anlama geliyor. Endüstriyel alanda kaliteli bir güç kaynağı en az %80 verimlilikte olmak zorundadır. Doğal olarak bu verimliliğe sahip olmayan güç kaynakları bu sertifikayı alamadıkları için size uzun vade de daha fazla para kaybına yol açacaktır.
Peki 80 Plus sertifikasına sahip güç kaynakları her zaman %80 bir verimlilik mi sunuyor?
- Cevap : Hayır.
80 Plus sertifikasına sahip güç kaynakları da kendi içlerinde belli bir verimlilik sınıfa sahipler.
%20-50 ve %100 yükte verdikleri farklı verimlilik oranlarına göre sınıflara ayrılıyorlar.
Gelin bu sınıflara hep birlikte göz atalım.
Özetle burada yer alan sınıflara göre, sistem ne kadarlık bir yük altında iken, güç kaynağının ne kadar az kayıp ile çalışacağını görebilirsiniz.
Yani iyi bir güç kaynağı alırsanız, yaşayacağı kayıp az olacağı için şebekeden daha fazla elektrik tahsil etmeyecek bu da elektrik faturasının daha az gelmesini sağlayacaktır. Uzun vadede hem güç kaynağınınız parasını çıkartacak hem de sürekli artan elektrik zamları yüzünden cebiniz yanmayacaktır.
Kaliteli 80 Plus sertifikasına sahip güç kaynağı modellerini bu link üzerinden inceleyebilirsiniz.
Ucuz Güç Kaynaklarının Bizlere Ne Gibi Zararları Olabilir?
Yeterli miktarda güç çekilemediği zaman sisteminiz açılmaz ya da ekran kartı ve işlemcinize hız aşırtma (overclock) işlemi yaptığınız zaman sistem yeteri miktarda güç sağlayamadığı için buna müsade etmez ve performans artışından mahrum kalırsınız. Bu yüzden oyunlarda FPS düşüşü yaşarsınız.
Diğer bir hususta ekran kartınız maksimum yükte kendini yeterince besleyemediği için, önce saat hızını düşürür (FPS Kaybı) ardından kendini kapatır, çalışmayan bileşen yüzünden de sisteminiz kendisini yeniden başlatır bu gibi can sıkıcı sorunların üstesinden gelmek için ucuz güç kaynaklarından uzak durmalısınız. Özellikle rekabete dayalı League of Legends, VALORANT, PUBG, CS:GO, Vanguard gibi oyunlarda oyundan düşmeniz hem ceza almanıza hem de maçı kaybetmenize yol açacaktır.
Şebekelerden aldığımız elektrikte çok fazla gitmeler/gelmeler ve voltaj/güç dalgalanmaları olduğu için, aşırı voltaj yüklenmesi olduğu ve kesintisiz güç kaynağı UPS olmadığı durumlarda, ucuz güç kaynağı gelen voltajı anakartınıza ulaştırarak yanmasına sebebiyet verebiliyor. Bu da sizlere ekstra maliyete yol açıyor.
Kesintisiz Güç Kaynağı UPS modellerini bu link üzerinden inceleyebilirsiniz.
Kalitesiz güç kaynağı kullandığımız zaman oluşabilecek en kötü senaryoda ise zarar görecek olan sadece anakartınız olmayacaktır. Güç kaynağının yanması ve patlaması ihtimalide var, bu da diğer bileşenlerin zarar görmesi hatta küçük ve büyük çaplı yangına kadar gidebilme ihtimali demek.
Kaliteli Güç Kaynakları Bizlere Ne Gibi Yararlar Sağlar?
Kaliteli güç kaynakları şebekeden gelen dalgalanmalar ne kadar şiddetli ve yoğun olursa olsun, anlık kesintilerin fazla yaşandığı zamanlarda bile, gelen dalgalanmaları tolere ederek, sağladığı aşırı akım koruması, kısa devre koruması ve aşırı yük koruması gibi özellikler sayesinde sisteminize ve içerisinde bulunan tüm bileşenleri daha uzun ömürlü kullanmanızı sağlıyor.
Gelin isterseniz bu özellikleri birlikte göz atalım;
- Kısa Devre Koruması : Güç kaynağı çıkış birimleri üzerinden aktarılan enerjinin yanlış kablolama yüzünden farklı bir birime aktarılması yüzünden yaşanan kısa devreyi anında tespit ederek, sistemi kapanmasını sağlamak ve bileşenlerin zarar görmesini engellemek.
- Aşırı Akım Koruması : 12V çıkışa sahip olan her güç kaynağında bulunması zorunlu olan koruma standartları arasında yer almaktadır. Aşırı Akım/Voltaj güç kaynağına yüklendiğinde sistemi anlık kapatarak ve çıkış birimlerine giden gücü kesebilme özelliğine sahiptir.
- Aşırı Yük Koruması : Güç kaynağınız kapasitesinden daha fazla güç ile yüklendiği zaman aktifleşen bir koruma tipidir. Örneğin : 450 Watt’lık bir güç kaynağının 500 Watt çekmesi durumu.
- Aşırı Sıcaklık Koruması : Güç kaynağınız soğutabileceğinden daha fazla sıcaklık değerlerine ulaştığı zaman güç kaynağını kapatarak hem üniteyi hem de diğer bileşenleri koruyan bir özelliktir.
- Düşük Voltaj Koruması : Aşırı akım korumasına ek olarak, Akım/Voltaj düşüklüğü yaşandığı zamanlarda devreye girerek, bileşenleri korur.
Dipnot : 80 Plus sertifikası yanında kaliteli güç kaynakları içerisinde çok fazla metal kullanıldığı için oldukça ağırdırlar, dış yüzeyinde kullanılan metalin kalitesinden bunu anlayabilirsiniz.
Aktif PFC Nedir?
80 Plus sertifikası ve koruma standartlarına ek olarak, güç kaynaklarının bir de Aktif PFC özelliği bulunmakta. Peki nedir bu Aktif PFC özelliği, gelin birlikte açıklayalım.
Bilgisayarlarınızda tüketilen güç kadar bir de tüketilmeyen güç vardır. Tüketilmeyen güç ise şebekeye geri gönderilir. Aktif PFC özelliği sayesinde ise şebekeye yük bindirmemiş oluyorsunuz.
Şimdi şebekeye yük bindirmenin ne gibi zararları ve maliyeti var bunu açıklayalım. Sıradan ev kullanıcıları tarafında sadece 1 adet (aktif) sayaç bulunurken, sanayi tipi kullanıcılar tarafında ise hem aktif hem de reaktif sayaç bulunmaktadır. Bu iki sayaç nedeniyle de şebekeden aldığı ve bindirdiği yük için ayrıca para ödemektedirler. Haliyle eğer yüzlerce bilgisayara sahip bir üretim hattı ya da sanayiye sahip bir işletmeniz var ve bu bilgisayarlarda Aktif PFC özelliği olmayan güç kaynağı kullanılıyor ise uzun vadede faturaya yansıyacak ciddi rakamlar canınızı bir hayli sıkabilir.
Çoğu 80 Plus sertifikasına sahip güç kaynağı Aktif PFC özelliğine sahip yoksa bile Pasif PFC özelliği ile birlikte gelmekte fakat bizler Aktif PFC özelliği öneriyoruz.
Full (Tam) ve Yarı Modüler ile Modüler Olmayan Güç Kaynağı Nedir?
Modüler olmayan güç kaynaklarında bütün güç kabloları güç ünitesine bağlı olarak gelmektedirler.
Yarı modüler güç kaynaklarında, anakart ve işlemci (CPU) güç kabloları güç ünitesine bağlı diğerleri ise takılıp/çıkarılabilir özelliğe sahip olarak gelmektedirler.
Tam (Full) modüler güç kaynaklarında ise, bütün kablolar takılıp/çıkarılabilir özelliğine sahiptirler. Bu sayede kullanılmayan kablolar sayesinde iyi bir kablo yönetimi yaparak hem görüntü kirliliğini engellemiş olacağız hem de modding yapmak istediğimiz zaman renkli sleeve kablolar sayesinde ortaya güzel yaratıcı tasarımlar çıkartabiliriz.
Sistemim Ne Kadar Güç Tüketecek?
Sisteminizin ne kadar güç tüketeceğini bilmiyor ve nasıl hesaplayacağınızı dert ediyorsanız hiç endişelenmeyin aşağıda bulunan linkler üzerinden kullandığınız bileşenleri doğru bir biçimde seçerek araçların sizlere ne kadarlık bir güç kaynağına (PSU) ihtiyaç duyabileceğinizi görebilirsiniz, tavsiyemiz ise her zaman +100’lük bir değerin üzerinde almanız yönünde olacaktır. Bu sayede güç kaynağı daha az ve sessiz çalışacak, tam yükte zorlanmadığı içinde uzun yıllar sizi üzmeyecektir.
OuterVision® Power Supply Calculator
Bequiet! Power Supply Calculator
(Dipnot : aşağı yukarı aynı değerleri vereceklerdir.)
Kasaya Uyumlu mu?
Güç Kaynakları da tıpkı bilgisayar Kasalarında olduğu gibi kendine has boyutlara sahiptirler. ATX ve SFX, birbirleri ile olan tek farkı ise sadece boyutlarıdır.
Küçük çaplı Mini-Itx kasaya sahipseniz SFX güç kaynağı,
büyük çaplı Micro-ATX / ATX kasaya sahip iseniz ATX güç kaynağı öneriyoruz.
Umuyoruz bu yazımıza aklınızdaki birçok soruya yanıt bulabilmiş ve aradığınız model ile ilgili işe yarar bilgileri edinmişsinizdir.
