Notebook Satınalma Rehberi!

Notebook

Neden sorusu notebook alırken kendimize sormamız gereken soruların en başında geliyor. Zaten notebook bilgisayarlara ihtiyacımız olup olmadığını baştan kriterlerine göre sıralar isek bu sorunun evet cevabı ile sonuçlanması durumunda bize seçim için bir klavuz oluşturacak.

Öncelikle notebook’ların yaratılış amacının hepimizinde bildiği gibi taşınabilirlik olduğunu unutmamız gerekiyor. Bu nokta bizlerin kafasındaki bir çok soru işaretinin silinmesini sağlıyor. Çünkü notebook’lar tasarlanır ve üretilirken bu ana prensibe göre ar-ge’leri yapılıyor. Taşınabilir bir alette neler olması gerekir düşüncesi, notebook için ayrılan ar-ge’nin büyük bir bölümünü sömürmekle meşgul. Notebook’ların geliştirilmesinde hedeflenen temel noktalar olarak daha hafif, daha sağlam ve daha uzun pil ömrüne sahip notebook’lar yaratılma düşüncesi sürekli ön plana çıkıyor. İşte bu üç ana kriter notebook satın alırken en çok önemsememiz gereken kriterler.

Fakat bundan daha da önce kendi kendimize karar vermemiz gereken nokta gerçekten bir notebook’a ihtiyacımız olup olmadığı. Hiçbir zaman notebook bilgisayarları desktop bilgisayarlar ile karşılaştırmamak gerekir. Çünkü notebook’lar yukarıda saydığımız kriterler göz önüne alınarak geliştiriliyor. Desktop’larda ise daha fazla hız ve işlem kapasitesi her zaman ulaşılmak istenenen kriterler. Bu noktada kısaca özetlemek gerekirse notebook’lar hiçbir zaman desktop’ların bir alternatifi değil.

Mini Dizüstüler (14 inçe kadar):

Diğerlerine göre belirgin ölçüde küçük dizüstü bilgisayarlar, 'mini dizüstü' sınıfına aittir. Bu sınıfa ait bilgisayarların ağırlığı 2 kilogramdan az, ekran boyutu da 14 inçten (35.5 cm) küçüktür. Bu özellikleriyle, özellikle hareket halinde çalışması veya bilgisayarını sürekli taşıması gerekenler için (üniversite öğrencileri, sunumlar) ideal dizüstü bilgisayarlar bunlardır. Performans olarak büyük kardeşlerinden geridirler ve -kimi modellerde- enerji tasarrufu sağlamak için dahili bir optik sürücüden yoksun bırakılmışlardır. Bu sayede pil ömürleri belirgin ölçüde yükselir ve oldukça sessiz çalışırlar. Kompakt ölçüleri, ergonomilerini bozmaktadır. Bu nedenle uzun süreli çalışmalar için pek uygun sayılmazlar.

Masaüstü Alternatifleri (17" ve üzeri):

Bu sınıftaki dizüstü bilgisayarlar, genelde 17 inç (43 cm) ekrana sahiptir ve ağırlıkları 3.5 ile 5 kilogram arasında değişir. Çok nadir olmakla beraber, 19 ve 20 inçlik modellere de rastlayabilirsiniz. Ağırlığı 8 kilogramı bulan bu bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarınızın yapabildiği her şeyi yapmayı vadediyor. Bunlara görünüm, donanım, performans ve iyi bir ekran da dahil. Masaüstü alternatifi dizüstüler, büyük boyutları ve ağırlıkları ile mobil kullanım için pek uygun değildir.

Bir dizüstü bilgisayar alırken tek kriter tabii ki dış özellikler değil. İncelediğiniz bilgisayarın fiyat / performans oranının uygun olup olmadığını belirlemenizde yardımcı olacak ipuçlarını vardır. Görünümü iyi, fiyatı uygun. En çok sorulan soru ise: "Ne kadar hızlı?". Hızı, sadece detaylı testler ortaya koyabilir. Ancak yine de, teknik özelliklere şöyle bir bakış atarak, bir dizüstü bilgisayarın performansını aşağı yukarı tahmin etmeniz mümkündür. Bu tahminde esas alacağınız ölçütler, işlemci, hafıza ve ekran kartı olmalıdır.

1.000 Liraya kadar dizüstü bilgisayarlar:

Oyunculara göre değildir. En düşük fiyat kategorisindeki dizüstüler, çok yüksek olasılıkla Intel, Via veya SiS'in dahili grafik çözümleriyle satışa sunulurlar. İnternette sörf veya sohbet etmek, veya ofis programlarını kullanmak için bu çözümler fazlasıyla yeterlidir. Bu tip işlemler için fazla işlem gücüne de ihtiyaç duyulmaz. Intel Celeron-M veya AMD Sempron, uygun fiyatlarıyla bu tür dizüstü bilgisayarlarda karşınıza çıkacak işlemcilerdir. İşlemcinin hızı, internet için kullanılacak bir bilgisayarda fazla önemli değildir. Önemli olan, bilgisayarın sessizliği ve pil ömrüdür (2.5 saatten fazla olması istenir). Günümüzde 256 MB hafıza, grafik kartının da sistem hafızasından kullanması sebebiyle, artık geçerliliğini ve yeterliliğini yitirmiştir; bu yüzden giriş seviyesi dizüstü bilgisayarlarda bile en azından 512 MB hafıza olması beklenmelidir.

Hareket halinde çalışmak ve oyun oynamak için gerekenler:

Intel'in Pentium-M işlemcili Centrino dizüstüleri, yerlerini yeni gelen Core Duo ve Core 2 Duo işlemcili modellere bıraktı. Aynı şekilde AMD de Turion64 X2 çift çekirdekli işlemcilerini orta ve üst sınıf dizüstü bilgisayarlarda kullanmakta. Çift çekirdekli işlemciler günümüzde oldukça popüler. 1.66 Ghz hızındaki giriş seviyesi modelleri dahi oyunlar, multimedya uygulamaları ve günlük işlemler için yeterli hız sunabiliyor. Sizin için önemli olan taşınabilirlik ise, entegre grafik çözümlerine yönelerek, daha az enerji harcayan, böylece pili daha tasarruflu kullanan bir bilgisayar sahibi olabilirsiniz. Eğer 3D performansı da önemli ise, alacağınız dizüstü bilgisayarda en azından Mobility Radeon X1600 veya Geforce Go 7600 gibi orta sınıf harici bir ekran kartı olmasına dikkat etmelisiniz. Daha fazla güce ihtiyacınız varsa, en az 1.8 Ghz hızında bir işlemci almanızı tavsiye ederiz. 1024 MB hafıza ve Mobility Radeon X1800 veya GeForce Go 7900 gibi bir harici ekran kartıyla oyunlar için de yeterli bir taşınabilir bilgisayara sahip olabilirsiniz. Bu tür dizüstüleri 2.500 YTL civarında fiyatlara alabilirsiniz.

Artılar:

• Notebook bilgisayarları her yere taşıyabilirsiniz.

• Kurulmaları kolaydır

• Çoğu kullanıcıya yetecek güç ve hıza sahiplerdir.

• Elektrik kesintilerinden etkilenmeden çalışabilirsiniz.

• Masaüstü sistemlere göre daha az kablo ile uğraşırsınız ve daha şık bir sistem kullanırsınız.

• Kablosuz ağ bağlantısı ile internete de kablolar ile uğraşmadan bağlanabilirsiniz.

Eksiler:

• Eşdeğer masaüstü bilgisayarlara göre pahalıdırlar.

• Masaüstü bilgisayarlar çok daha hızlıdır.

• Çalınmaları yada düşürülüp hasar görmeleri kolaydır.

• Çok yüksek sistem gücü isteyen uygulamalar için yetersizdirler.

• 3D grafik performansları, masaüstü PC’lerden geri olduğu için oyun meraklılarını tatmin etmezler.

• Ek donanımlar ve sürücüler masaüstü PC’ye göre daha pahalıdır.

• Tamir ücretleri pahalı ve servis olanakları daha kısıtlıdır.

İşlemci Nedir ?

Central Processing Unit (CPU) yani merkezi işlem birimi bilgisayarın beynidir. Bilgisayarın tüm donanım elamanları bu beyin tarafından yönetilir ve denetilir. Merkezi işlemci kullanıcının (bilgisayar oparatörü) bir yazılım aracılığla (DOS gibi bir işletim sistemi) bildirdiği komutları yorumlar kullanıcının emirlerini yerine getirir. Ne tür bir işlemci seçmeliyim? Seçeceğiniz işlemcinin modeli ve hızı (saniyede gerçekleştirebildiği işlem sayısı), bilgisayarınızla ne tür bir çalışma yapacağınızla ilgilidir. Özellikle grafik kalitesi yüksek oyun ya da mimarlık ve mühendislik programları, bu yüksek kaliteli grafikleri ortaya çıkarmak için yüksek işlemci kapasitesine ihtiyaç duymaktadırlar. İşlemcinizi seçmeden önce yapacağınız en doğru şey, bilgisayarını sizin kullanacağınız amaçla kullandığını düşündüğünüz arkadaşlarınızın işlemcilerinin performanslarından memnun olup olmadıklarını araştırmaktır. Sizin için en sağlıklı bilgiyi ortaya koyacak olan bu tür bir tecrübedir.

Bellek (RAM) Nedir ?

RAM, "Random Access Memory" (Rasgele Erişimli Bellek) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. RAM bilgilerin geçici olarak depolandığı bir hafıza türüdür. Bilgisayarlar genellikle o an üzerinde çalıştıkları programlar ve işlemlerle ilgili bilgileri RAM denen bu hafıza parçasında tutarlar. RAM ve sabit sürücü temel olarak aynı bilgileri saklarlar, ancak işlemcinin RAM'deki bilgilere erişme ve onları işleme hızı, sabit sürücüdeki bilgilere erişme ve onları işleme hızından çok daha büyüktür.Bilgisayarımızda merkezi işlemciden sonra sistem performansını etkileyen en önemli donanım elamanı sistemimizde kullandığımız bellek tipidir. Bellek kullanımı hız ve performans için çok önemlidir. Mikro işlemci çok hızlı olduğu halde belleğin yeterli olmaması çalışmayı yavaşlatmaktadır. Belleğin yetersiz oluşu programlarda hızı büyük ölçüde yavaşlatmaktadır. Ekran kartından gelen görüntü sinyallerini bile etkilemektedir.

RAM neden bu kadar önemli ?

Daha önce de belirttiğimiz üzere, bilgisayarın herhangi bir anda meşgul olduğu programlarla ilgili bilgilere hızlı bir şekilde ulaşması önemlidir. RAM miktarı ne kadar çok olursa, işlemci kullandığı bilgilerin o kadar fazla bir miktarını RAM'e yazabilir ve oradan okuyabilir, bu da bilgisayarınızın performansını arttırır.

Ne kadar RAM'e ihtiyacım var?

RAM ne kadar çok olursa o kadar yüksek performans elde edersiniz. Ancak genel bir prensip olarak, çalıştırmayı planladığınız programların minimum gereksinimlerinin 2 katını satın almak yoluna gidebilirsiniz. Çünkü programlarda belirtilen minimum RAM gereksinimleri, programı en düşük ayarlarla ve en düşük performansla çalıştıracağınız durum için düşünülmüşlerdir. Eğer bilgisayarınızda hızlı çalışmak istiyorsanız, RAM'e yatırım yapmalısınız.

Bellek satın alırken dikkat edilecek hususlar:

Bilgisayarımızın RAM(Random Access Memory) yani bellek kapasitesini artırmak performans artışının en kolay yollarından biridir. Ama RAM alırken dikkat etmemiz gereken bazı noktalar var. Birisi bilgisayarımızın ne tür ram desteği olduğunu bilmemiz gerekir. Diğer husus kaç mhz desteği olduğunu öğrenmeliyiz yoksa her an fiyasko ile karşı karşıya gelebiliriz. RAM slotları SD ve EDO ve RAM banklarından oluşmaktadır. Bazı anakartların hem EDO hem de SD RAM‘leri desdekler. İkisini birden anakartında barındıran sistemlerde ufak hatalar olmakta, mesela hem edo ram hem de sd ram desteği olan bilgisayarlarda başlangiçta ram sayım işlemlerinde ram'i yanlış saymaktadır. Çözümü anakart'da bulunan ram slotlarının tekini kullanmaktır.

Ekran Karttı Nedir ?

Ekran kartları, diğer bir adıyla grafik kartları bilgisayar monitöründeki her türlü yazı ve grafigin (resim ve çeşitli formatlardaki filmler dahil) oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan adaptörlerdir. Ekran kartları ISA-PCI ve AGP olarak üretilmiştir.artık AGP slot'unu destekliyen konumdadır. Gelişen teknoloji de AGP ekran kartlarına önem vermektedir.

Bütünleşik ekran kartı nedir ?

Bütünleşik ekran kartı, ekran kartının anakart üreticisi tarafından anakartla bütünleşik olarak üretilmesidir. Bu durumda ekran kartı genellikle kötü 3 boyutlu görüntü performansı ortaya koyar ve ihtiyaç duyduğu hafıza yükünü sistem hafızası (RAM) içerisinden alarak, sistemin kullandığı hafıza miktarını azaltır.

Harici ekran kartları:Özellikle işlemci teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak 3 boyutlu oyunların daha çok geliştirilmeye başlanması ile, yüksek performanslı ekran kartlarına olan gereksinim de artmaya başladı. Kendi hafıza birimine (RAM) ve kendi işlemcisine, ve bazı durumlarda kendisine ait ayrı bir fana sahip olan ekran kartları üretilmeye başlandı. Günümüzde, oyun oynamak ya da mimarlık ve mühendislik projelerinde ihtiyaç duyulan çizimleri gerçekleştirmek için, ayrı bir ekran kartı almak, yüksek performans için genellikle daha uygun olmaktadır.

Ekran kartı seçimi:Yeni bir bilgisayar alırken yada mevcut ekran kartımızı yenisiyle (upgrade) degiştirmek istediğimizde dikkat etmemiz gereken hususlar vardır. Bunlar; anakartlardaki gibi kartın mevcut olan veri yolunu destekleyip desteklemediği, kartın RAM tipi ve kapasitesinin amaçlara uyup uymadığı, elde etmek istenilen renk ve çözünürlüğün desteklenip desteklenmediğidir.

Dahili (Bütünleşik) Ekran Kartı Harici ekran kartı

Sabit Disk (Hard Disk) Nedir ?

Bilgisayarlarda kullanılan programları, dosyaları, verileri güvenli bir şekilde depolayıp saklamak için hard disklerden yararlanılır. Hard disk; bilgisayarınızdaki işletim sistemini ve program dosyalarını saklayan dahili disk sürücüsüdür. Hard diskin kasanın içinde durmasının nedeni pek çok diğer parçada olduğu gibi toz, nem ve bunun gibi olumsuz dış etkenlerden korumaktır. Sıkça kullanılan dosyalar ve programlar kolay ve hızlı erişim için genelde hard diskte saklanır. Hard diske yazılan bilgiler elektrik kesildiğinde kaybolmaz. Bilgiler manyetik bir diskin üzerine yazılır ve istendiği zaman tekrar okunmak üzere uzun yıllar saklanabilir.

Neden hard disklere ihtiyaç duyulur ?

Hard diskin kapasitesi gigabyte mertebeleriyle ölçülür. Bu kadar büyük bir depolama alanı varken, hem RAM hem de hard disk gibi iki farklı depolama birimine ihtiyaç duyulmasının sebebi, bilgisayardan daha fazla hız elde edebilmektir. Hard disklerin üzerine bilgi yazılıp okunması manyetik bir kafa tarafından yapılmakta ve istenilen yerin okunup, yazılabilmesi için manyetik bir disk dönmektedir.

Bir program başlatıldığında o programın çalışması için gerekli olan kısım hard disk'ten okunarak daha hızlı olan RAM belleğine aktarılır. İhtiyaç duyulan kısım RAM'e sığmayacak kadar büyük olursa, o zaman da bilgisayar, hard diskin bir bölümünü RAM bellekmiş gibi kullanır.

Hard disk kapasiteleri ?

90'lı yılların başında, inanılmaz olarak nitelendirilen 100-200 MB (megabyte) kapasitesindeki hard disklerin bugünün devasa işletim sistemleri ve programları söz konusu olduğunda ne kadar düşük kaldığı rahatlıkla görülebilir. Sıkça kullanılan MB, GB (gigabyte) ve TB (Terebyte) terimleri, depolama birimlerini ifade eder. 1 Terabyte ; 1024 Gigabyte'a, 1 Gigabyte; 1024 megabyte'a, 1 megabyte; 1024 kilobyte'a, 1 kilobyte da 1024 byte'a eşittir. 1 byte ise 8 Bit'ten oluşur. Tek başına bir anlamı olmayan ama 8 tanesinin bir araya gelmesiyle oluşan 1 byte, bilgisayar için anlamlı bir veri haline gelir. Zaman geçtikçe kullanılan veri miktarının artması ile kilobyte'lar yetmemeye başlamış ve megabyte'lar telaffuz edilmeye başlanmıştır. Son yıllarda da megabyte yerini gigabyte'lara bırakmıştır. Gigabyte'ların bir adım ötesi ise terabyte'tır.

Hard disklerin performansı yalnız kapasiteleri ile ölçülmez. Tabii ki büyük kapasiteli hard diskler uzun süre bilgileri depolamak için yer sıkıntısı çektirmeyecek ve görseller ya da animasyonlar gibi çok fazla depolama alanı gerektiren işlerde, büyük kapasiteli bir hard disk işinizi görecektir. Ancak, kapasitenin yanında hard diskin hızı da, göz önünde bulundurulması gereken önemli bir kriterdir. Bir hard diskin kapasitesi söz konusu olduğunda verilen rakam ne kadar büyükse o kadar iyidir. Hız söz konusu olduğunda ise tam tersidir. Örneğin; 20 milisaniye hızındaki bir hard disk, 10 milisaniye hızındaki bir hard diske göre oldukça yavaştır. Bunun için hard disk alırken hızı düşük olan tercih edilmelidir. Hard diskin hızının ölçülmesinde erişim süresi ve transfer süresi olmak üzere, iki önemli kriter vardır.

Erişim Süresi: Hard diskler mekanik olduğundan, okuma ve yazma işlemleri manyetik bir kafa tarafından yapılır. Örneğin, verdiğiniz bir komut sonrası bilgisayarınız hard diskinizdeki bir veriye ihtiyaç duydu. Bu verinin okunabilmesi için hard diskin kafasının manyetik disk üzerinde verinin kayıtlı olduğu yerin üzerine gelmesi gerekir. Bu da kafanın ve manyetik diskin hareket etmesi ile gerçekleşir. Disk dönerek ihtiyaç duyulan verinin kayıtlı olduğu yeri, kafanın altına getirir. Disk bir merkez etrafında dönerken kafa da disk üzerinde enine hareket eder ve sonunda buluşma gerçekleşir. Bütün bu işlemler sırasında geçen süreye erişim süresi denir ve tamamen mekanik bir süreçtir.

Transfer Süresi: Verinin disk üzerinden okunup işlemcinin emrine sunulması gerekir. Hard diskin veri okuma ve yazma hızı da transfer hızı olarak adlandırılır ve erişim süresi ile birlikte hard diskin hızını belirler.

Sürücü Tipi:Hard diskinizin performansını etkileyen başka bir etken de kullanılan sürücü tipidir. Eğer işiniz birden fazla hard diskle çalışmanızı gerektiriyorsa, SCSI (Small Computer System Interface) hard disk kullanmak daha uygundur. Çok fazla depolama alanına ihtiyaç duyan ve bu yüzden birden fazla hard disk kullanan server (sunucu) makinalarda da SCSI hard disklerinin kullanılması uygun olur. Daha çok evde kullanılan bilgisayarlarda SCSI kullanılacağı gibi IDE (Integrated Drive Electronics) hard disk kullanmak da yeterli olacaktır. Eskiden yüksek kapasiteli hard diskleri desteklemezken, şu anda kullanılan IDE'ler büyük kapasiteli hard diskleri de destekler. Eğer işiniz fazla sayıda hard diskle çalışmayı gerektirmiyorsa IDE hard disk yeterli olacaktır.

Bunlara ilaveten, SATA (Serial Advanced Technology Attachment) adı verilen bir hard disk türü daha vardır. SATA da IDE gibi ev kullanımı için tercih edilebilir. Ayrıca, ince kablosu sayesinde, bilgisayar kasasında az yer kaplar. RAID (Redundant Array of Indepent Disk) adı verilen kontrolör ile de, aynı kapasite ve modele sahip iki adet hard disk takılarak, yüksek performans elde edilebilir.

Ses kartı Nedir ?

Ses kartı, bilgisayarda müzik dosyalarını çalmak, oyunları sesli ve kalitede oynamak için kullanılır. Ses kartı genel üretim itibari ile Base: 220 Irq 5 Dma 1'i kullanırlar. Oyunlar ya da vb. bir program ses dosyasını işlemek dışarıya herhangi bir şekilde çıkış yapmak için bu ses kartları kullanılır. Ses kartları artık günümüzde onboard yani ana kart üzerinde de gelmektedir. Böyle ana kartlara başka bir ses kartı takabilmek için ana kartın biosundan yada üzerindeki bir jumperdan eskisini iptal etmek gerekir. Aksi halde çakışma kaçınılmazdır. Anakart üzerindeki ses kartları her ne kadar işimizi görse de Creative gibi harici ses kartları oyunlardan daha kaliteli, filmlerden ise sinematik ses almamız sağlar.

Optik Sürücü Nedir ?

DVD sürücü, DVD'ye tutulan lazer ışının optik yansımalarını okuyan bir bilgisayar parçasıdır. Bir DVD sürücü, DVD üzerindeki çukurları okumak üzere standart bir mavi lazer kullanır. DVD yazıcı, fonksiyon olarak diğer CD yazıcı cihazlar gibi, disk üzerine veri yazılmasını sağlayan bir cihaz olup, tek farkı DVD‘lere de kayıt yapabilmesidir. DVD yazıcının bir çok kullanım alanı vardır. Bunlardan ilki, çok yer kaplayan verilerin, yedeklenebilmesidir. Böylece, hard diskte az yer kaldığında sıkıntıya düşmeden istenilen veriler, gigabyte mertebesinde yedeklenebilir. Bununla birlikte, format olarak çok yer kaplayan yüksek kaliteli dijital fotoğraflar ve resimler de DVD üzerine yazılarak depolanabilir. Dijital kamerayla, kendi filminizi çekip, DVD'ye kaydederek, yönetmenliğe ilk adımınızı atabilirsiniz. Bazı yazılımlar sayesinde de, fotoğraflarınıza; müzik, yazı ve geçişler ekleyip, etkili bir slide gösterisi gerçekleştirebilirsiniz.